Spis treści:
- Dlaczego osoby uzależnione kłamią?
- Techniki manipulacyjne stosowane przez osoby uzależnione
- Jak manipulacja wpływa na bliskich?
- Jak chronić się przed manipulacją?
- Jak rozmawiać z osobą uzależnioną?
- Kiedy szukać pomocy specjalistycznej?
Dlaczego osoby uzależnione kłamią?
Zaczniemy od tego, że alkoholizm to nie tylko nałóg, a także mechanizm obronny. Kiedy uzależniony człowiek zaczyna czuć, że traci kontrolę nad swoim życiem, wchodzi w tryb obrony. Jakie są mechanizmy obronne, które sprawiają, że zaczyna manipulować faktami? Pierwszy to zaprzeczenie – nie przyznawanie się do problemu. W głowie osoby uzależnionej alkohol staje się czymś, co zasłania całą rzeczywistość. Innym mechanizmem jest iluzja – osoba uzależniona może zacząć wierzyć, że nie ma problemu, a to, co się dzieje, to tylko chwilowe trudności. Racjonalizacja pozwala jej usprawiedliwić swoje postępowanie – „to nie moja wina, to wszystko przez stres w pracy”. Często także poczucie braku kontroli sprawia, że uzależniony czuje się bezradny, a alkohol staje się próbą odzyskania jakiejś formy kontroli nad emocjami.
Techniki manipulacyjne stosowane przez osoby uzależnione
Wspomniane wcześniej mechanizmy prowadzą do stosowania różnych strategii manipulacyjnych. Jedną z najbardziej popularnych jest gaslighting – osoba uzależniona podważa Twoje postrzeganie rzeczywistości, zmienia wersję wydarzeń, aż w końcu zaczynasz wątpić w to, co widzisz na własne oczy. Często pojawia się też gra ofiary – osoba uzależniona stara się wzbudzić w Tobie poczucie winy, jakby to wszystko było Twoją winą. Minimalizowanie problemu jest ich kolejną taktyką
– „Nie piję aż tak dużo, nie ma o co się martwić”.
Często osoba uzależniona będzie przerzucać winę na innych, na przykład na Ciebie i obwiniać Cię za swoje zachowanie. Nie zapominajmy też o szantażu emocjonalnym, który staje się narzędziem do uzyskania tego, czego osoba uzależniona chce w danym momencie.
Jak manipulacja wpływa na bliskich?
Życie z osobą, która nieustannie nagina rzeczywistość, jest emocjonalnie wyczerpujące. Stopniowo zanika zaufanie, bo nie wiesz już, co jest prawdą, a co fałszem. Wchodzisz w emocjonalny rollercoaster, czujesz frustrację, lęk, bezradność, a czasem nawet zaczynasz wierzyć, że to Ty jesteś problemem.
Wiele osób w takiej sytuacji wpada w współuzależnienie – przejmuje odpowiedzialność za nałóg bliskiego, usprawiedliwia jego zachowania i poświęca własne potrzeby, by ratować sytuację. W efekcie normalność przestaje istnieć, a życie kręci się wokół alkoholika.
Jak chronić się przed manipulacją?
Pierwszy krok to uświadomienie sobie, że nie jesteś winny problemu bliskiej osoby. Musisz nauczyć się stawiać granice i jasno określać, co jest dla Ciebie nieakceptowalne i jakie będą konsekwencje ich przekraczania.
Warto też zapisywać istotne sytuacje i rozmowy – tak, aby mieć dowody na to, co naprawdę się wydarzyło, gdy ktoś będzie próbował Cię przekonać, że ,,przecież nic takiego nie powiedział”. Staraj się nie wdawać w emocjonalne kłótnie, ponieważ to tylko nakręca grę manipulacyjną. Zamiast tego trzymaj się faktów i spokojnie powtarzaj swoje stanowisko. Możesz też poszukać wsparcia, jak terapia, grupy wsparcia czy rozmowy z kimś, kto przeszedł przez podobną sytuację, mogą Ci pomóc.
Jak rozmawiać z osobą uzależnioną?
Bez agresji i oskarżeń, jest to podstawa. Zamiast atakować, lepiej mówić o własnych uczuciach i granicach „nie chcę być okłamywana”, „nie pozwolę na to, byś obarczał mnie winą za swoje picie”. Konsekwencja jest bardzo ważna – jeśli coś ustalasz, trzymaj się tego. Unikaj współuzależnienia i nie kłam za osobę uzależnioną, nie tłumacz jej przed innymi i nie przejmuj za nią odpowiedzialności.
Zamiast oskarżać, używaj stwierdzeń zaczynających się od „ja” – „Czuję się zraniony, kiedy…”. Bądź konsekwentny w swoim podejściu – nie zmieniaj zdania, bo to tylko wzmocni manipulację. Ważne jest, żebyś unikał współuzależnienia – nie przejmuj odpowiedzialności za działania osoby uzależnionej, to nie Ty jesteś odpowiedzialny za jej wybory.
Pamiętaj, że nie zawsze Twoje słowa przyniosą skutek . Ale to, co możesz zrobić, to zadbać o siebie i nie pozwolić, by manipulacja Cię niszczyła.
Kiedy szukać pomocy specjalistycznej?
Jeśli manipulacja i życie z osobą uzależnioną zaczyna negatywnie wpływać na Twoje zdrowie psychiczne, nie czekaj. W ośrodku leczenia uzależnień Prometeusz, oferujemy wsparcie nie tylko dla uzależnionych, ale także dla ich bliskich. Terapia może pomóc przerwać toksyczne schematy i odzyskać kontrolę nad własnym życiem. Nie musisz przechodzić przez to sam. Jeśli czujesz, że sytuacja Cię przerasta, zrób pierwszy krok. To nie oznaka słabości, ale siły i troski o siebie.
